8 Verslag verantwoordingsorgaan

Dit verslag bestaat uit de volgende twee onderdelen:
Deel A  Verantwoording over 2024
Deel B  Oordeel over 2024

Deel A Verantwoording over 2024
Het Verantwoordingsorgaan (hierna: VO) is ingesteld per 1 juli 2014. Het VO heeft in 2024 een intensief traject met het bestuur doorlopen vanwege bestuurlijke besluitvorming met betrekking tot de invoering van het nieuwe pensioenstelsel(de Wtp). Daarnaast zijn in bijeenkomsten met het dagelijks bestuur de reguliere activiteiten besproken, zoals onder andere vastgelegd in het werkplan 2024.

In dit Deel A komen aan de orde:

• Adviezen in 2024
• Bijeenkomsten en bronnen voor de oordeelvorming
• Functioneren van het verantwoordingsorgaan
• Samenwerking met bestuur en raad van toezicht en verantwoording die de raad van toezicht aan het VO heeft afgelegd.

Bijeenkomsten en bronnen voor oordeelvorming
Het VO rapporteert zijn oordeel over beleid en uitvoering over 2024. Daarbij geeft het VO tevens bevindingen en eventueel aanbevelingen. In de vergadering van 17 april 2025 heeft het VO het oordeel over 2024 vastgesteld. Dit oordeel is gebaseerd op door het bestuur verstrekte documenten en informatie tijdens de volgende bijeenkomsten:

• Zes interne VO-vergaderingen voorafgaand aan vergaderingen dagelijks bestuur ((hierna DB)-VO
• Negen verdiepingssessies met deskundigen over relevante thema’s mede als voorbereiding op het uitbrengen van adviezen en het uitspreken van een oordeel. Meerdere sessies hadden in 2024 betrekking op invoeren van de Wtp.
• Tien vergaderingen met het DB over actuele onderwerpen binnen het fonds en invoering Wtp.
• Eén vergadering van het bestuur en het VO over het jaarverslag 2023.
• Vier vergaderingen met de Raad van Toezicht (hierna RvT).
• Teambuilding dag in september 2024, waaraan alle fondsorganen deelnamen

Het fonds kent een maandelijks voorzittersoverleg van het DB, de RvT en het VO. In 2024 stond dit overleg vooral in het teken van de ontwikkelingen rondom invoeren van de Wtp.

In 2024 heeft het VO tevens een kernteam in wisselende samenstelling gehanteerd om de voortgang van het adviestraject over de Wtp te bevorderen. Daarnaast hebben leden van het VO enkele vergaderingen van het bestuur als toehoorder bijgewoond.

Functioneren van het verantwoordingsorgaan

Interne VO-activiteiten
Het VO heeft in 2024 gewerkt aan:

• Uitwerken en vaststellen van VO-werkplan over 2024. Hierbij worden de jaarlijkse speerpunten en aandachtspunten bijgewerkt.
• Intern uitgevoerde zelfevaluatie in december 2024. Afgesproken opvolgingsacties zijn verwerkt in het VO-werkplan 2025.

Samenstelling Verantwoordingsorgaan
De samenstelling van het verantwoordingsorgaan is in 2024 als volgt geweest:

Samenwerking met bestuur en raad van toezicht
De samenwerking in 2024 was intensief door het traject rondom de Wtp. Het VO heeft de samenwerking als constructief, transparant en toegankelijk ervaren. Het VO heeft voldoende tijd en ruimte gehad om input te leveren en heeft een goede dialoog gevoerd met het (dagelijks) bestuur en de RvT.

Verantwoording die de RvT aan het VO heeft afgelegd
De RvT heeft de verantwoording over de uitgevoerde werkzaamheden en uitgeoefende bevoegdheden over 2024 met het VO gedeeld. Het VO herkent de speerpunten waar de RvT zich in 2024 op richtte naast het reguliere toezicht als belangrijke thema’s, veel focus op de overgang naar de Wtp. Het VO is tevreden over de rolinvulling door de RvT.

Deel B Oordeel over 2024 van het verantwoordingsorgaan
Hierna volgen eerst bevindingen en aansluitend het oordeel. 

Bevindingen
Pensioenfondsbestuur
Het bestuur heeft goed oog gehad voor wat het VO nodig had gedurende het intensieve Wtp-traject. Het VO waardeert dat het bestuur  het VO gefaciliteerd heeft om naast de reguliere activiteiten tevens het intensieve traject rondom de Wtp goed te kunnen invullen. Ook neemt het VO waar dat het bestuur eind 2024 ook voor zichzelf voldoende ruimte heeft gecreëerd voor het vervolg, de implementatie in 2025 van de Wtp-besluitvorming.

Het DB communiceert helder en duidelijk over nieuw en gewijzigd beleid. Hierdoor kan het VO als een passende gesprekspartner functioneren. DB-VO vergaderingen hebben een ongedwongen sfeer. Het VO krijgt van het bestuur voldoende ruimte om zijn taken uit te voeren en wordt tijdig en inhoudelijk meegenomen in het Wtp-dossier.Daarbij staat echter de planning regelmatig onder druk.

Het VO heeft in een overleg met het bestuur in september 2024 vastgesteld dat de aanbevelingen van het VO over 2023 in voldoende mate zijn opgevolgd. Het DB heeft, conform de aanbevelingen uit 2023, alle VO-leden gelegenheid gegeven een bestuursvergadering toe te horen.

Beleid
Besluitvorming over Wtp

Na goede onderlinge samenwerking in de eigen rollen heeft het VO de gevraagde adviezen rondom invoeren van de Wtp – in 2024 en begin 2025 - uitgebracht. Hieronder volgen enkele aandachtspunten:

• Het Basiskader Evenwichtigheid is goed onderbouwd en was een solide basis voor besluitvorming. Het bestuur heeft relevante deelnemersgroepen goed onderkend en het VO heeft extra aandacht gevraagd voor analyse van jongere leeftijdsgroepen (18-35 jaar).
• Het bestuur heeft scenario’s doorgerekend voor verdeelregels van rendementstoerekening en deze afgestemd op de risicohouding van deelnemers.
• Het bestuur heeft een duidelijke compensatiestrategie vanaf een dekkingsgraad van 108%. Zorg voor transparantie over de financiering van compensatie en de betrokken partijen. 
• Het implementatieplan is duidelijk en leesbaar, maar verdere uitwerking van pensioenresultaten en bandbreedtes is nodig. Het transitiecommunicatieplan is inhoudelijk gedegen. Het bestuur heeft daarbij externe ontwikkelingen goed vertaald naar acties in het communicatieplan.

Strategisch speerpunt #Gastvrij pensioen
In 2023 en 2024 is het strategische speerpunt #Gastvrij pensioen op de achtergrond geraakt. Gezien de intensief benodigde inspanning voor invoeren van de Wtp begrijpt het VO dit. Het VO beveelt aan dat het bestuur in 2025 het invullen van het strategische speerpunt #Gastvrij pensioen weer op het beoogde niveau brengt.

Beleggingsbeleid
Het VO waardeert het dat het bestuur in 2024 heeft gewerkt aan besluitvorming over het beleggingsbeleid in de Wtp en het voorbereiden op de transitie van de beleggingsportefeuille. Daarmee sorteert het bestuur ook voor op het verbeteren van het risico-rendementsprofiel van de returnportefeuille.

Het VO wordt in 2025 graag meegenomen in de verwachte effecten daarvan.

Uitvoering
Algemeen
Het VO is in 2024 door het bestuur goed meegenomen in de reguliere uitvoering. In de reguliere uitvoering was in 2024 geen sprake van bijzonderheden. Het VO is te spreken over hoe het bestuur heeft gestuurd op de uitvoering in 2024.

• Het VO heeft in 2024 geen signalen ontvangen over verstoringen in deze uitvoering.
• De dekkingsgraadontwikkeling was ten opzichte van 2023 stabiel.
• De uitvoering van het beleggingsbeleid is conform het strategisch beleid, waarbij het bestuur in de loop van 2024 – binnen de strategische bandbreedtes - voorsorteert op aanpassing van de beleggingsportefeuille in de Wtp, waarbij iets meer beleggingsrisico zal worden genomen. Het rendement 2024 laat een beter beeld ten opzichte van de benchmark zien, vooral voor aandelen en voor overige vastrentende waarden.

Het VO wordt in 2025 graag meegenomen met betrekking tot het sanctiebeleid premie-inning in het nieuwe pensioenstelsel als ook data voor premiebepaling in een keer goed aanleveren, aangezien dit in het nieuwe pensioenstelsel belangrijker wordt. Uit het bestuursverslag blijkt een toename van het aantal klachten. Het bestuur heeft aangegeven dat de oorzaak hiervan vooral de gewijzigde definitie is van wat een klacht is.

Kosten
Het VO ziet dat het bestuur goed oog heeft voor een beheerste reguliere kostenontwikkeling. Daarbij is er sprake van aanzienlijke kosten ten behoeve van het invoeren van de Wtp. Het bestuur heeft het onderscheid tussen reguliere kosten en kosten van invoeren van het nieuwe pensioenstelsel nader zichtbaar gemaakt.

Uit de benchmark rapportage die het pensioenfonds door Bell Pension Consultants & Actuaries in 2024 liet uitvoeren bleek dat in 2023 de totale kostenratio 0,86% bedroeg. Het gemiddelde van de totale kostenratio (periode 2021-2023) was 0,65%, terwijl dit in de peer group 0,53% was.

Evenals vorig jaar zoekt VO naar een bestuurlijke conclusie waarom de kosten al dan niet acceptabel zijn, over het kostenniveau gerelateerd aan de ambitie en op kosten en informatie over de invloed op het structurele kostenniveau van beleidswijzigingen. Het VO vraagt het bestuur voor 2025 nader invulling te geven aan:

• Inzicht in beleidswijzigingen die een grote impact hebben op de kosten.
• Een analyse met bestuurlijke conclusie ten aanzien van de gemaakte kosten.

Dit kan het VO voor 2025 beter in staat stellen een oordeel te geven over beleidswijzigingen met een grote kostenimpact.

Communicatie
Het VO heeft gesignaleerd en waardeert dat er eind 2024 meer gecommuniceerd is naar werkgevers rondom de Wtp.

Het VO is zich in de loop van 2024 gaan afvragen of de communicatie naar deelnemers voldoende inspeelt op de ontwikkelingen rondom invoeren van de Wtp en voldoende is afgestemd op het taalniveau, kanalen en beeldmerk van alle groepen deelnemers, werkgevers en administratiekantoren. De laatste jaren zijn naar de waarneming van het VO veel medewerkers ingestroomd met een lager niveau van taalbeheersing. Hierop zou beter moeten worden ingespeeld. Het VO vindt dat het bestuur het communicatiebeleidsplan hierop zou moeten evalueren.

Reguliere communicatie na de transitie moet nog worden uitgewerkt. Het VO heeft het bestuur daarbij gevraagd te zorgen voor:

• Duidelijke en eenvoudige communicatie met rekenvoorbeelden voor alle deelnemersgroepen.
• Nauwgezet monitoren van de ontwikkeling van het vertrouwen van deelnemers.
• Het VO tijdens het jaar meer te informeren over de effectiviteit van de uitvoering van het communicatieplan en mogelijk daar ook in het bestuursverslag meer over te zeggen.Betrekken van deelnemers en werkgevers uit de recreatiebranche in testpanels.

Oordeel over beleid en uitvoering 2024
Het bestuur heeft - voor zover het VO het heeft kunnen beoordelen - een beleid gevoerd waarbij de belangen van de verschillende belanghebbenden evenwichtig zijn afgewogen. Het VO heeft afgelopen jaar nadrukkelijk aandacht besteed aan het belang van evenwichtige belangenafweging met betrekking tot de Wtp-adviesaanvragen. Het oordeel van het VO is dat deze afweging voldoende afgerond is en gemotiveerd onderbouwd.

Het VO vindt dat het bestuur goed geacteerd heeft op het moment dat bekend was dat de beoogde invoeringsdatum van de Wtp van 1 januari 2025 naar 1 januari 2026 is verschoven. Het bestuur heeft snel geschakeld naar een aangepaste planning en daar VO en RvT goed in meegenomen. Het bestuur heeft het VO stapsgewijs meegenomen in besluitvormingsproces over de Wtp. Aansluitend is dit begin 2025 uitgemond in een advies van het VO bij het voorgenomen bestuursbesluit over invaren.

Het VO vindt dat evenals in 2023 uitvoering van het strategische speerpunt ‘gastvrij pensioen’ teveel op de achtergrond is geraakt. Het VO begrijpt dit in het kader van het intensieve bestuurlijke traject rondom invoeren van de Wtp. Het VO blijft aandacht vragen om dit strategische speerpunt zo snel mogelijk weer op niveau in te vullen.

Voor wat betreft het oordeel van het VO over beleidskeuzes die van invloed zijn op de uitvoeringskosten en over de gemaakte uitvoeringskosten over het verslagjaar, zie hetgeen het VO hiervoor onder kosten onder Uitvoering heeft opgemerkt.

Aanbevelingen
Het VO heeft de volgende aanbevelingen voor het bestuur: 

Communicatie
1. Zorg voor duidelijke en eenvoudige communicatie met rekenvoorbeelden die aansluiten bij alle deelnemersgroepen.
2. Monitor nauwgezet de ontwikkeling van het vertrouwen van deelnemers.
3. Betrek deelnemers en werkgevers uit de recreatiebranche in testpanels.
4. Evalueer het communicatiebeleidsplan om beter in te spelen op het taalniveau, kanalen en beeldmerk van alle groepen deelnemers, werkgevers en administratiekantoren, met speciale aandacht voor deelnemers met een lager taalniveau.

Strategisch speerpunt #Gastvrij pensioen
5. Breng het strategische speerpunt #Gastvrij pensioen in 2025 weer op het beoogde niveau, aangezien dit in 2023 en 2024 op de achtergrond is geraakt.

Beleggingsbeleid
6. Neem het VO in 2025 nadrukkelijk mee in de besluitvorming over het beleggingsbeleid en de verwachte effecten daarvan.
7. Werk de verantwoording over maatschappelijk verantwoord beleggen verder uit en betrek het VO hierbij.

Uitvoering
8. Informeer het VO tijdens het jaar nadrukkelijker over naleving van het sanctiebeleid, effectiviteit van de uitvoering van het communicatieplan en de ontwikkeling van klachten over de pensioenuitvoering

Kosten
9. Geef invulling aan Inzicht in beleidswijzigingen die een grote impact hebben op de kosten en een analyse met een bestuurlijke conclusie over de gemaakte kosten.

Speerpunten 2025
Het VO richt zich in 2025 op de volgende speerpunten:

• Implementatie van de Wtp
• Communicatie rondom de Wtp met deelnemers, werkgevers en administratiekantoren
• Kostenontwikkeling in het nieuwe pensioenstelsel

Tenslotte
Het VO kijkt terug op een uitdagend en boeiend 2024. De samenwerking met het bestuur en RvT is open, professioneel, constructief en positief geweest. Het VO dankt het bestuur en de RvT hiervoor. Het komende jaar zal de implementatie van de Wtp veel aandacht vragen. Het VO verwacht dan ook dat 2025 weer volop uitdagingen geeft.

Rijswijk, 17 april 2025

Verantwoordingsorgaan
Stichting Pensioenfonds Recreatie

Irma Stavenuiter (Voorzitter)
Inge Grooters
Bianca Veneklaas
Jan Everaers
Huub Stikkelbroeck

Het VO heeft haar oordeel over 2024 opgenomen in haar verslag over 2024 dat samen met het bestuur is besproken tijdens de vergadering van het VO met het bestuur op 21 mei 2025. Het VO oordeelt positief over de samenwerking met het bestuur (en de RvT), die open, professioneel en constructief is geweest in een uitdagend en boeiend 2024. Het bestuur is verheugd over het positieve oordeel van het VO. Het bestuur heeft het op prijs gesteld dit verslag tijdens de gezamenlijke vergadering van het VO en het bestuur te kunnen bespreken. 

Het verantwoordingsorgaan heeft in haar rapport een aantal aanbevelingen opgenomen voor het bestuur. Het bestuur bespreekt deze aanbevelingen en bepaalt op welke wijze het bestuur deze aanbevelingen opvolgt. De monitoring van de voortgang is in handen van het Dagelijks Bestuur. Het Dagelijks Bestuur informeert het verantwoordingsorgaan door het jaar heen regelmatig over deze voortgang.